Prawo karne to jedna z najważniejszych gałęzi prawa. Dużo można usłyszeć o sprawach i zdarzeniach regulowanych prawem karnym. Na pierwszy rzut oka wszystko wydaje się oczywiste – przestępca musi ponieść karę za swój czyn. Prawo karne to jednak bardzo skomplikowana dziedzina prawa. Spójrzmy zatem na podstawowe informacje o tej gałęzi prawa oraz na to, jak pomoże Ci kancelaria PDTax w sprawach w zakresie prawa karnego.
Spis treści
Czym jest prawo karne? Uzyskaj poradę od Prawnika z Olsztyna
Prawo karne jest gałęzią prawą, która reguluje stosunki publiczne związane z popełnieniem czynów karalnych, wymierzaniem kary oraz stosowaniem innych środków o charakterze karnoprawnym, ustalaj podstawy ścigania karnego lub zwolnienie od odpowiedzialności karnej i kary. Ponadto prawo karne może być rozumiane jako dział nauk prawnych zajmujący się tą gałęzią prawa, a także dyscyplina naukowa, w której badane są zarówno normy prawne dotyczące prawa karnego. Prawo karne to zbiór norm prawnych zawierających definicje czynów zabronionych pod groźbą kary, a także określające odpowiedzialność za ich popełnienie. O ile w przypadku prawa cywilnego i prawa administracyjnego mowa idzie przede wszystkim o regulowaniu stosunków społecznych, prawo karne ma w pierwszej kolejności wypełniać funkcję ochronno-prewencyjną. Podstawową cechą tej dziedziny prawa jest to, że prawo karne charakteryzuje równość, co oznacza, że wszyscy są wobec niego równi. Prawo karne to jedna z podstawowych gałęzi prawa, bez której nie mógłby funkcjonować cały system prawa. Jest to również jeden z najważniejszych obszarów działalności kancelarii adwokackiej PDTax.
Podział prawa karnego – czym jest prawo karne indywidualne i powszechne?
Prawo karne rozumiane jako jedna z dziedzin w naukach prawnych oraz podstawowa gałąź prawa dzieli się na kilka metod. Podstawowym podziałem jest podział według kryterium przedmiotu regulacji. Za najistotniejszy element prawa karnego uznaje się prawo karne materialne, czyli zespół przepisów prawnych, który normuje, jakie czyny są przestępstwami oraz ustala zasady odpowiedzialności za ich popełnienie i środki prawne, które mogą albo muszą być zastosowane przeciwko sprawcom. Prawo karne materialne obejmuje więc przepisy prawne, które określają jakie czyny są regulowane prawem karnym. Kolejnym elementem prawa karnego jest prawo karne procesowe. Prawo karne procesowe jest zbudowane z zespołu przepisów prawnych, które określają zasady postępowania w przypadku dokonania czynu zabronionego. Prawo karne procesowe obejmuje to więc zbiór przepisów tworzących metodologię procesu karnego.
Następnym elementem wydzielonym na podstawie podziału pod względem przedmiotu regulacji jest prawo karne procesowe, czyli zespół przepisów dotyczących sposobu i zasad wymierzania kary w przypadku popełnienia czynu zabronionego. Prawo karne jest również dzielone według kryterium zakresu zastosowania. W tym przypadku dzieli się ono na prawo karne indywidualne i prawo karne powszechne. Prawo karne indywidualne (inaczej nazywane prawo karne specjalne) dotyczy szczególne grupy obywateli (np. prawo karne wojskowe) lub określoną grupę interesów społeczeństwa i państwa (np. prawo karne skarbowe). Prawo karne powszechnie jest natomiast zbiorem norm, które odnoszą się do wszystkich osób i sfer życia społecznego. Prawo karne dzieli się także na podstawie wagi (znaczenia) zabronionych czynów. W ten sposób można wyróżnić prawo wykroczeń, czyli obszar prawa dotyczący czynów charakteryzujących się stosunkowo niską szkodliwością społeczną oraz prawo karne sensu stricto regulujące działanie prawa w przypadku popełnienia zabronionych czynów o większej szkodliwości dla społeczeństwa.
Jakie są źródła prawa karnego? – wiedza z zakresu prawa karnego
Głównym i jedynym źródłem prawa w większości państw kontynentalnego systemu prawnego (w tym również należącego do niech polskiego systemu prawa) jest z reguły skodyfikowane prawo karne, czyli kodeks karny. Innymi równie ważnymi źródłami prawa karnego są kodeks postępowania karnego oraz kodeks karny wykonawczy. Kodeksy będące źródłami prawa karnego w Polsce zostały przyjęte 6 czerwca 1997 roku. Źródłem prawa karnego skarbowego jest z kolei przyjęta 10 września 1999 roku ustawa, czyli Kodeks karny skarbowy. Warto jednak pamiętać, że niektóre normy prawa karnego są ustalone na podstawie rozporządzeń do wymienionych ustaw oraz na podstawie prawa międzynarodowych (umów międzynarodowych). W odróżnieniu od kontynentalnego systemu prawa, w krajach anglo-amerykańskiej (system common law) rodziny prawniczej stosuje się również takie źródło prawa, jak precedens sądowy. W niektórych systemach prawnych normy prawa karnego mogą być również ustalane w tekstach o charakterze religijnym.
PDtax Adwokat Olsztyn wyjaśnia – Funkcje prawa karnego
Zadaniem prawa karnego jest ochrona interesów społeczeństwa przed wzrostem kryminalności oraz zapobieganie przestępczości. Spójrzmy teraz na poszczególne funkcje prawa karnego. Pierwszą z nich jest funkcja sprawiedliwościowa. Prawo karne ma za zadanie zaspokoić poczucie sprawiedliwości u społeczeństwa oraz u osoby pokrzywdzonej. Następną bardzo istotną funkcją jest funkcja ochronna. Sankcje przewidziane prawem karnym mają na celu ochronę społeczeństwa i oddzielnych osób. Funkcja ochronna jest realizowana na płaszczyźnie prewencyjnej, represyjnej i zabezpieczającej.
Kolejną ważną funkcją prawa karnego jest funkcja gwarancyjna. Przepisy prawa karnego regulują zasady ingerencji organów państwowych w życie prywatne. Funkcja prewencyjna oznacza, że prawo nie tylko pomaga zrekompensować popełnienie przestępstwa, ale również zapobiegać ich popełnieniu. Funkcja kompensacyjna przewiduje to, że przepisy prawa karnego doprowadzą do naprawienia zła wyrządzonego pokrzywdzonemu (np. poprzez wypłatę odszkodowania). Funkcja instrumentalna prawa karnego dotyczy natomiast tego, że niektóre przepisy prawa karnego umożliwiają lub wspomagają realizację norm zawartych w innych gałęziach prawa.
Zasady prawa karnego – jakie zasady tworzą prawo karne?
Zasady prawa karnego są głównymi przepisami prawnymi, na których opierają się wszystkie jego normy, które określają treść zarówno całego prawa karnego jako całości, jak i jego poszczególnych instytucji. Podstawowe zasady prawa karnego są zapisane w kodeksie karnym, konstytucji lub innych aktach prawnych. Legalność jako ogólna zasada prawa rozumiana jest jako ustalenie niedopuszczalności arbitralnej interpretacji norm prawnych, która nie odpowiada źródłom prawa. Oznakami legalności jako zasady prawa w prawie karnym jest np. zakaz stosowania prawa karnego przez analogię oraz legalność procesowa, czyli możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej tylko w określonym porządku procesowym i wyrokiem sądu.
Kolejną ważną zasadą jest zasada równości obywateli wobec prawa. Prawnik i wszyscy ludzie są równi wobec prawa i mają prawo do równej ochrony swoich praw. Jest to zasada wynikająca z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i obowiązuje w każdym państwie. Innymi istotnymi zasadami prawa karnego są: zasada odpowiedzialności za czyn (sprawcą jest tylko osoba, która popełnia czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia), zasada humanitaryzmu (kary i środki karne należy stosować z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu w taki sposób, aby nie uwłaczały godności człowieka), zasada winy (nie ma odpowiedzialności karnej bez winy) oraz zasada odpowiedzialności indywidualnej (ukarany może być tylko sprawca czynu zabronionego i tylko za swój czyn w granicach ustalonych prawem).
Prawo karne w PDTax – w czym może pomóc kancelaria adwokacka z zakresu prawa karnego w Olsztynie?
Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub pomocy kancelarii adwokackiej w sprawie w zakresie prawa karnego, skontaktuj się z nami – w kancelarii prawniczej PDTax w Olsztynie pomożemy w rozwiązaniu Twojego problemu. Zajmujemy się doradztwem prawnym. Nasi prawnicy udzielają natychmiastowej pomocy w przypadku zatrzymania lub aresztowania, przeprowadzają klienta przez cały proces karny, przygotowują pisma sądowe, reprezentują klienta przed sądem i organami państwowymi, przygotowują zaskarżenia i apelacje oraz bronią klientów przez cały przebieg procesu.
